Inteligencje wielorakie a narracyjne gry fabularne RPG
Czy za pomocą zwykłego testu można określić i porównać poziom inteligencji zarówno studenta prawa na Uniwersytecie Warszawskim, jak i studenta Akademii Sztuk Pięknych? I czy jest w ogóle sens porównywać tych dwóch, niewątpliwie inteligentnych, choć tak różniących się od siebie, ludzi? Sprawdź, czym są inteligencje wielorakie i jak za pomocą zajęć pozaszkolnych rozwijać je u Twojego dziecka.
Był 1900 rok, w stolicy Francji zaczęło przybywać mieszkańców pochodzących z prowincji. Władze miasta z zaniepokojeniem patrzyły na nowych uczniów paryskich szkół podstawowych. Wszystkim kołatało się po głowie jedno pytanie – czy dzieci z terenów wiejskich poradzą sobie w miejskich szkołach, których poziom nauczania jest znacznie wyższy? Z taki pytaniem zwrócono się do Alfreda Bineta. Psycholog, w oparciu o statystyki, opracował testy, których wyniki miały wskazywać wiek umysłowy. Dzięki temu możliwe stało się sprawdzenie, czy konkretne dziecko sprosta szkolnej rzeczywistości. W przypadku problemów kadra pedagogiczna zyskała szansę na szybką i skuteczną pomoc.
12 lat później Niemiec William Stern zmodyfikował nieco francuskie testy i wprowadził pojęcie „iloraz inteligencji” obliczany wg. prostego wzoru:
iloraz inteligencji
Stern założył, że inteligencja rozwija się wraz z wiekiem. Jeśli więc dziesięciolatek rozwiązałby zadania testowe odpowiadające wiekowi 10 lat, uzyskałby wynik 100. Dzięki takiemu rozwiązaniu wynik poniżej 100 oznacza opóźnienie, natomiast powyżej 100 – przyspieszenie rozwoju umysłowego w odniesieniu do wieku życia.
Choć współcześnie testy inteligencji różnią się nieco od tych zaproponowanych sto lat temu, jedno pozostaje niezmienne. Mierzą one wyłącznie zdolności lingwistyczno-logiczne, czyli te, które ocenia się i testuje w czasie szkolnej edukacji. Zdolności te, a zatem również inteligencja, są cechą biologiczną, wrodzoną. Z takim definiowaniem inteligencji nie zgadzał się Amerykanin Howard Gardner. W latach ’80. ubiegłego stulecia psycholog rozszerzył obowiązującą ówcześnie definicję, akcentując znaczenie kręgu kulturowego i społeczności, w jakich rozwija się człowiek. Inteligencja, według harwardczyka, to:
zdolność rozwiązywania problemów lub tworzenia produktów, które mają konkretne znaczenie w danym środowisku czy też kontekście kulturowym lub społecznymHoward Gardner
Przełomowy okazał się pomysł na wyodrębnienie aż 8 rodzajów inteligencji, które każdy człowiek posiada i które można rozwijać i kształtować. Należą do nich:
Każdy z nas ma wszystkie 8 typów inteligencji. Część z nich rozwinięta jest bardziej niż inne.
Poprzez odpowiednie działania edukacyjne w szkole i na dodatkowych zajęciach pozaszkolnych można pogłębić dominujący rodzaj inteligencji i pracować nad pozostałymi. Gry fabularne pomagają wzmocnić aż cztery rodzaje inteligencji wyróżnione przez Howarda Gardnera. Które?
1 Inteligencja interpersonalna (nazywana też społeczną) –
nierozerwalnie wiąże się z emocjami. Pozwala na empatyczne podejście do drugiego człowieka, kontakty międzyludzkie oparte są na tolerancji i zrozumieniu. Równie istotna jest zdolność do samokreacji. W momencie wysokiego napięcia emocjonalnego osoba z dominującą inteligencją społeczną potrafi „stanąć obok”, spojrzeć na siebie i dokonać chłodnej oceny swojego zachowania i doświadczanych emocji. Dzięki tym umiejętnościom łatwiej jest zbudować stabilny związek oraz kierować ludźmi będąc na stanowisku kierowniczym czy managerskim.
Podczas gry dziecko będzie trenować tzw. „umiejętności miękkie” czyli m.in:
- Umiejętność pracy pod presją czasu i odporność na stres;
- Dbałość o dobrą atmosferę i komunikację w zespole;
- Asertywność;
- Wypracowywanie kompromisów;
- Kreatywność i innowacyjność;
- Łatwość w realizowaniu zadań i skupienie na celu;
- Zdolności perswazyjne;
- Chęć do nauki i samorozwoju;
- Aktorstwo.
Osoby z dominującą inteligencją interpersonalną dobrze czują się w grupie.
2 Inteligencja lingwistyczna (nazywana też językową) –
wiąże się ze słowem mówionym i pisanym. Osoby z dominującą inteligencją lingwistyczną mają bogate słownictwo, potrafią twórczo pisać i celnie argumentować. Publiczne wystąpienia przychodzą im z łatwością i są okazją do językowej zabawy z widzami. Ten typ inteligencji odpowiedzialny jest również za zdolność nauki języków obcych. Dzięki narracyjnym grom fabularnym dziecko będzie miało:
- Mniejsze problemy z samodzielnym wypowiadaniem się;
- Większy zasób słownictwa;
- Większą ochotę do samodzielnego pisania;
- Większą chęć do czytania książek;
- Lepszą pamięć słuchową;
- Utrwalone zasady ortografii, dzięki zadaniom wplecionym w fabułę gry.
Osoby z dominującą inteligencją językową szybciej uczą się języków obcych
3 Inteligencja logiczno-matematyczna –
mierzona na popularnych testach inteligencji. Osoby, które nie mają z nią problemów, rozumieją świat poprzez ciąg zdarzeń – przyczynę i skutek. Rozumieją, że akcja wywołuje reakcję, co pozwala na wyciąganie logicznych wniosków na podstawie danych, które posiadają. Dlatego takie osoby lubią wszelkie zagadki, łamigłówki, lubią rozwiązywać zadania matematyczne, fizyczne oraz chemiczne. Gry fabularne oprócz logicznie prowadzonych wątków fabularnych i zagadek, posiadają też „mechanikę gry” – logiczne zasady oparte na rzutach kośćmi wielościennymi, które porządkują prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu. Dzięki temu dziecko może nauczyć się:
- szybkiego liczenia w pamięci w przedziale 1-100;
- skupienia się na problemie;
- kojarzenia faktów i łączenia ich w ciąg przyczynowo-skutkowy;
- zasad matematycznych, dzięki mini zadaniom wplecionym w fabułę gry.
Ten typ inteligencji pozwala na kreatywne rozwiązywanie problemów
4 Inteligencja wizualno-przestrzenna –
charakteryzuje osoby, które myślą obrazowo i posiadają dużą wyobraźnię. Z łatwością korzystają z tabel, map, diagramów, dużo rysują, bez problemu orientują się w trójwymiarowej przestrzeni oraz mają pamięć do szczegółów. Podczas zajęć w Szkole Wyobraźni dzieci najczęściej wykorzystywać będą właśnie ten rodzaj inteligencji. Wcielanie się wymyślone postaci, które przeżywają przygody w wyobrażonym świecie, zmusza umysł do symulowania wyobrażonej rzeczywistości w sposób jeszcze większy niż przy lekturze książki czy przy słuchaniu bajki. Podczas gry wykorzystujemy mapy, rysujemy i wyobrażamy sobie otaczający nas świat.
Dominacja inteligencji wizualno-przestrzennej pozwala na bezproblemowe odczytywanie map, diagramów i wykresów.